اندیشه‌ی روان‌کاوانه

ادیپ ما و ادیپ آن‌ها – روایتی از خودکامگی و پدرکشی در فرهنگ مرگ

                                            مقدمه “فرهنگی که من بدان تعلق دارم، در منجلاب حیوانی و گوسفندوار خود دست و پا می‌زند و غرق در پایکوبی در آن نوع زندگی گوسفندوار است.اکنون اگر در سرزمین من نویسنده شهامت آن را نیز داشته باشد که برخی جوانب زندگی گوسفندوار را به نقد کشیده و یا مورد تردید قرار دهد در شمار مطرودان جامعه ...

متن کامل »

سادگیِ پیچیده – گفت‌وگو درباره فیلم کپی برابر اصل

  –  اگر به فیلم‌های بلند سینمایی کیارستمی نگاه کنیم، انگار او با فیلم «گزارش» گیومه‌یی باز می‌کند و با تازه‌ترین ساخته‌اش «کپی برابر اصل» این گیومه را می‌بندد. هر دو فیلم، به‌نحوی دنیای یک زوج را نشان می‌دهند و تقابل و خواست‌های‌شان را در به نمایش می‌گذارند. به نظر شما می‌شود بین این دو فیلم، نسبتی برقرار کرد؟ اصلا ...

متن کامل »

فرهنگ مرگ و بازتولد در مدرنیته

 برخی گمان دارند که چون من «صادق هدایت و هراس از مرگ» را نوشته‌ام یا «زمان و نامیرایی در سینمای تارکوفسکی» را و به ویژه «درآمدی به اندیشه مرگ در فلسفه غرب» را، و مقالات و تحقیقات دیگری در این رابطه داشته‌ام، پس لزوما می‌باید یکی از «مرگ‌اندیشان» نمونه‌وار این سرزمین باشم که معتقد است به آنچه در مرگ‌اندیشی زندگی‌گریز ...

متن کامل »

گفت و گوی دکتر محمد صنعتی و سوسن شریعتی

سوسن شریعتی: خصلت فراگیر گفتمان شریعتی و اینکه به عموم حوزه‌ها پرداخته، طیف منتقدان او را از حوزه‌های مختلف، وسیع ساخته است. در گذشته طیف سنت گریان با شریعتی مشکل داشتند اما به مرور منتقدان شریعتی تنوع بیشتری یافتند و البته همین تنوع، پرداختن به شریعتی را جذاب کرده است. طیف سنتی اندیشه شریعتی را التقاطی، ملغمه، گزینشی، بی‌اعتنا به ...

متن کامل »

دلهره انسان در برابر تنهایی و مرگ

ساموئل بکت سوگواره (تراژدی) نویس انتظار، پس از سال‌ها خاموشی، آخرین قطعه نثر خود را در ۱۸۰۱واژه تنها در دویست نسخه منتشر می‌کند. فرانک کرمود آنرا “شکوه نکبت بار” می‌خواند. زیرا شاید بدان جهت که بکت فقر  و نکبت انسان را در شکل و شیوه‌ای فاخر و شکوهمند بیان می‌کند. در زمان اعطای جایزه نوبل به وی در سال ۱۹۶۹آکادمی ...

متن کامل »

فرهنگ مرگ و نعل وارونه هدایت

 در اینکه مرگ اندیشی و خودکشی همواره جزء اتهامات اصلی در پرونده بزهکارانه صادق هدایت بوده، تردیدی نیست. در این هم نمی‌باید تردید کرد که مصلحان اخلاقی ما _ چه در خانواده و چه در جامعه گسترده ایران _ طی بیش از نیم قرن با تبلیغات بسیار و پیگیر به هر جوان آشنا با کتاب و کتابخوانی، هشدار داده‌اند تا مبادا ...

متن کامل »

«ماجرا»ی «الی»

“ماجرا” ی ” الی”   1   سال 1960، وقتی فیلمِ «ماجرا» در جشنواره کن به نمایش درآمد، تماشاگران، آن را هو کردند. اگر چه «آنتونیونی» نخل طلا را بُرد و از همان زمان هم درباره‌‌ی شیوه روایتِ تازه‌ی آن بحث شد، ولی انگار تماشاگران نمی‌توانستند این هجوم علیه اخلاق سنتیِ بورژوازی را بپذیرند. به نظر شما، «ماجرا» فیلمی است ...

متن کامل »

مرگ اندیشی

مرگ اندیشی گروه گفتگو ــ الهه خسروی یگانه: غروب دلگیر یکی از روزهای آخر آذرماه، در میان اتاقی که کتاب ها محاصره اش کرده اند، دکتر محمد صنعتی شماره آخر ارغنون را با آن جلد سیاه رنگش دست به دست می کند و منتظر می نشیند تا گفتگویمان را درباره مرگ آغاز کنیم. این بار دومی است که به سراغ ...

متن کامل »

گفت و گو درباره هیچکاک

– «بهرام بیضایی» در کتابِ «هیچکاک در قاب» درباره‌ی علمی بودن روانکاوی در فیلم‌های «آلفرد هیچکاک» می‌گوید که این فیلم‌ها، بیشتر از آن‌که جنبه‌های علمی در آن رعایت شود، یک‌جور دستمایه‌ای است برای کارگردان تا قصه‌اش را تعریف کند. ولی آیا به نظر شما این توجه به روانکاوی تنها یک شیوه برای قصه گویی است یا این‌که سویه علمی هم ...

متن کامل »

عصر میان‌رشته‌ای‌ها

زمانی، فلسفه تا مدت‌ها تلاش داشت تا خودش را از هر آنچه مربوط به حیطه پزشکی و روانشناسی بود، منتزع کند (البته این کار را در حوزه‌های دیگر هم می‌کرد.) در گذشته، به‌ویژه در ایران همواره می‌کوشیدند تا فلسفه را در قلمرو فلسفه اولی یا فلسفه اخلاق نگه دارند و گاهی هم دیده می‌شد که از فلسفه ناب صحبت می‌کنند. ...

متن کامل »